1- دانشجوی دکتری فلسفهی اخلاق، دانشگاه قم، قم، ایران
2- دانشیار گروه فلسفهی اخلاق، دانشگاه قم، قم، ایران
چکیده: (23 مشاهده)
در دنیای فلسفه، اندیشمندان بسیاری با تفکرات عمیق و گاه شگفتانگیز، دریچهای نو به سوی درک هستی گشودهاند. در این میان، اسپینوزا، با دیدگاهی منحصربهفرد، پیوندی عمیق میان اخلاق و دین و ذات الهی ترسیم میکند. اسپینوزا معتقد است، کتابهای مقدس، فراتر از آموزههای مذهبی، نقشی انگیزشی برای عمل اخلاقی در انسان ایفا میکنند. او ریشهی فضیلت را در طبیعت و ذات انسان جستوجو میکند و معتقد است، خوبی و بدی اعمال، ذاتی آنها نیست، بلکه به خداوند، بهعنوان مبدأ خیر و شر بازمیگردد. در نهایت، اسپینوزا با اعتقاد به ضرورت فراگیر، اخلاق را نیز از این قاعده مستثنی ندانسته و آن را مستند به ذات الهی میداند. این دیدگاه نشان میدهد، اخلاق و همهی اعمال انسان در چهارچوب ضرورتهای طبیعت و ذات الهی اتفاق میافتد. بررسی دیدگاههای اسپینوزا روشن میسازد، انسان با ذات الهی وحدت دارد و رابطهی میان دین و اخلاق از نوع هماهنگی و تعامل است. این دو مقوله در فلسفهی اسپینوزا، در یک مسیر قرار میگیرند و به انسان در مسیر سعادت و فضیلت یاری میرسانند. این رویکرد بدیع، نهتنها درک ما را از اندیشههای اسپینوزا ژرفتر میکند، بلکه با ایجاد پلی میان دین و عقل و سلامت، راه را برای بازاندیشی در باب اخلاق پزشکی و معنویت در جهان امروز هموار میسازد. این پژوهش، با نگاهی نقادانه به دیدگاههای اسپینوزا، زمینهساز پژوهشهای آینده در حوزهی فلسفهی اخلاق، دین و اخلاق پزشکی خواهد بود و میتواند به گفتوگوی سازنده میان سنت و مدرنیته کمک کند.
شمارهی مقاله: 27
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
اخلاق در سلامت عمومی دریافت: 1403/3/30 | پذیرش: 1403/8/28 | انتشار: 1403/1/1