1- عضو هیات علمی و استادیار، گروه معارف اسلامی. دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
2- عضو هیات علمی و دانشیار بخش تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
چکیده: (400 مشاهده)
شیوع بیماریهای همهگیر در گسترهی تمدن اسلامی، همواره یکی از مسائل مهم بوده است. سابقهی تاریخی بیماری همهگیر طاعون به دوران باستان میرسد. شیوع بیماری طاعون، معروف به طاعون ژوستینین، در اواخر دورهی باستان و انتقال آن به دورهی اسلامی، مسلمانان را در سرزمینهای فتحشده با مسائل جدید مواجه ساخت؛ ازاینرو، طاعون از مهلکترین بیماریهای مسری در گسترهی جغرافیای تمدن اسلامی بوده که در قرون اولیهی اسلامی، آسیبهایی به بدنهی ساختار اجتماعی، اقتصادی و حتی فکری و فرهنگی جامعهی اسلامی وارد کرده است. سرزمین شام از طاعونخیزترین مناطق تمدن اسلامی بوده که بهصورت مکرر و پیدرپی درگیر این بیماری شده و آسیبهای فراوانی را تجربه کرده است. این پژوهش به بررسی طاعون در منطقهی شام در دورهی امویان (41تا132ه.ق/661تا749م) پرداخته؛ همچنین، دلایل وقوع آن و باورهای پیرامون طاعون را در این منطقه بررسی کرده است. بررسیهای این تحقیق نشان داد، موقعیت جغرافیای شام، مدیترانهای بودن آبوهوای آن و قرارگرفتن سرزمین شام در مسیر راههای تجاری و آمدوشدهای حاصل از آن در وقوع و گسترش طاعون اثرگذار بوده است. وقوع طاعون در جهانبینی مسلمانان نیز، آثاری مهم و شایان توجه داشته است؛ بهطوریکه آنان طاعون را نه یک بیماری همهگیر، بلکه نتیجهی رحمت یا عذاب الهی میپنداشتند.
شمارهی مقاله: 22
نوع مطالعه:
مروری |
موضوع مقاله:
تاریخ پزشکی دریافت: 1401/4/7 | پذیرش: 1402/2/16 | انتشار: 1402/1/10