عضو هیأت علمی پژوهشکدهی تاریخ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران
چکیده: (2907 مشاهده)
پس از شهریور 1320 و پایان جنگ جهانی دوم، توجه حکومت پهلوی به روستاها معطوف شد و اجرای برنامهی دوم عمرانی، برنامههای بهداشت و درمان روستایی را در پی داشت. با تشکیل «سپاه بهداشت» در سال 1343، بهعنوان اصل هفتم انقلاب شاه و ملت، از همهی پزشکان و داروسازان مشمول خدمت نظام وظیفه خواسته شد خدمات پزشکیبهداشتی را در مناطق روستایی کشور عهدهدار شوند. مقالهی حاضر با استفاده از اسناد آرشیوی و منابع کتابخانهای، با روش پژوهشهای تاریخی، بهشیوهی توصیفیتحلیلی، پاسخگوی این سؤال است: سپاه بهداشت در ایران، نتیجهی عملکردی بومی بود یا ذیل برنامههای عمرانی دولت پهلوی دوم، با توصیههای آمریکا در حمایت از کشورهای جهان سوم اجرا شد؟ نتایج پژوهش، حکایت از این دارد که صبغهی تاریخی و مصادیق تأییدکنندهی اهتمام به معاینهی بیماران و درمان آنها، ریشه در گذشتههای تاریخی ایران دارد. ایجاد سپاه بهداشت و پذیرش آن از سوی روستاییان، بهدلیل ماهیت بومی و ایرانی آن، در حافظهی تاریخی ایرانیان قابل پذیرش بود؛ هرچند که این رویداد، در فرایند تعاملات بینالمللی و سیاستهای توسعهای کشور، مقارن اصلاحات حکومت، همراه با بهرهمندی از فرصتهای حمایتی آمریکا و در چهارچوب اصول انقلاب سفید در ایران گسترش یافت و به فعالیتی وسیع انجامید؛ امری که بهعنوان مدعای مقالهی حاضر، عملکرد بومی این اقدام را تبیین میکند.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تاریخ پزشکی دریافت: 1400/8/8 | پذیرش: 1400/11/16 | انتشار: 1401/1/1