اخلاق و تاریخ پزشکی ایران

یکی از معضلات اصلی که تا اوائل قرن بیستم، جامعه‌ی ایران را تهدید می‌کرد و علی­رغم گذشت قرن‌ها از شروع تمدن ایرانی، باعث شد جمعیت کشور از حدود شش ملیون نفر تجاوز نکند، شیوع بیماری‌های همه­گیر و عفونی و مرگ و میر ناشی از آن بود. از دوران شروع حکومت قاجار‌ها، پادشاهان و حاکمان به فکر کنترل بیماری‌های همه­گیر افتادند و تلاش نمودند با به­کارگیری روش‌های مدرن، مانند انجام واکسیناسیون علیه برخی بیماری‌ها نظیر آبله، جلوی مرگ و میر ناشی از بیماری‌ها را بگیرند.

در سال 1919 میلادی، شاهزاده فیروز میرزا نصرت­الدوله، به‌عنوان رئیس هیأت اعزامی ایران به کنفرانس صلح پاریس، برگزیده شد. دکتر محمدخان معتمد، پزشک شخصی فرمانفرما، یکی از اعضای این هیأت بود و هنگامی که در پاریس بودند، فیروز میرزا را به دیدن مؤسسه­ی پاستور برد. نصرت­الدوله تحت تأثیر فعالیت‌های این مؤسسه قرار گرفت و مصمم به تأسیس مؤسسه­ی مشابهی در ایران شد.

نتایج این پژوهش که بر پایه‌ی اسناد و شواهد کتبی برجای مانده از آن دوران انجام شده است، نشان می‌دهد که تأسیس این مؤسسه، آثار و تبعات فراوانی در ایران بر جای گذارد و در کنار سایر اقدامات صحی دولت، ضمن تغییر در الگوی سلامت عمومی و جغرافیای پزشکی بیماری‌های واگیر در ایران، باعث کنترل بسیاری از بیماری‌ها شد.