پارسا مجتبی، لاریجانی باقر. مرور اجمالی برخی موارد نقض اخلاق و بعضی از کدها و بیانیههای مهم در تاریخچهی پژوهشهای پزشکی. اخلاق و تاریخ پزشکی ایران. 1390; 5 (1 و 2) :27-39
URL: http://ijme.tums.ac.ir/article-1-132-fa.html
1- مرکز تحقیقات اخلاق و تاریخ پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران
چکیده: (8714 مشاهده)
در مورد عدم رعایت موازین اخلاقی در پژوهشهای پزشکی در بسیاری از کشورهای جهان شواهدی جدی میتوان یافت. در تاریخ آمریکا انجام آزمایشهای غیراخلاقی و حتی غیرانسانی بر روی انسانها از زمان بردهداری وجود داشته است و متأسفانه بیشتر سیاهان و بردگان، افراد فقیر، ناتوانان جسمی و روانی و زندانیان سوژهی این آزمایشها بودهاند. بهعنوان مثال، میتوان به مطالعهی Tuskegee در آمریکا که بر روی سیاهان انجام شد اشاره کرد. از نمونههای دیگر میتوان به آزمایشهای زجرآوری که در زندانهای آمریکا یا نازیها بر روی زندانیان انجام شد یاد کرد. در این مقاله به بعضی از آزمایشها و پژوهشهای مشهور غیراخلاقی انجام شده چه از منظر نادیده گرفتن شأن و کرامت انسانی یا بعضاً از منظر صحت و اعتبار پژوهش اشاره خواهد شد. از طرف دیگر، در پاسخ به این فجایع، کدها و بیانیههایی هم در جهت مقابله با آنها وضع شدند که از جمله میتوان به گزارش بلمونت در پاسخ به رسوایی Tuskegee یا کد نورمبرگ در پاسخ به آزمایشهای غیرانسانی نازیها بر روی سوژههای انسانی اشاره کرد. در تاریخ پزشکی کشور ما ایران، هر چند سابقهی اینچنین اعمال رنجآوری دیده نمیشود، به این معنا نیست که موازین اخلاقی در پژوهشهای پزشکی کاملاً رعایت میشوند. لذا، لزوم وضع کدها و دستورالعملهای حرفهای یا وضع قوانین و مقررات برای جلوگیری از انحرافات احتمالی در مسیر پژوهش علاوه بر مواردی که تاکنون وضع شدهاند ضروری بهنظر میرسد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
پذیرش: 1392/3/19 | انتشار: 1392/5/5