یکی از فجایع تاریخی شمال شرق ایران که بسیاری از مردم این منطقه را از بین برد، آنفلوآنزای اسپانیایی بود که در سوم و چهارم آگوست ۱۹۱۸م/ یازدهم و دوازدهم امرداد ۱۲۹۷ه.ش، وارد مشهد شد و تا سال ۱۹۲۰م/ ۱۲۹۹ه.ش، در چندین موج، ادامه یافت. شهر مشهد، طی سه سال، چیزی در حدود ۳۵۰۰ نفر از جمعیت صدهزارنفری‌اش را از دست داد؛ همچنین، آنفلوآتزای اسپانیایی سبب شیوع بیماری‌هایی دیگر شد؛ درواقع، پنج درصد از جمعیت شهر از بین رفت و به بافت جمعیتی این شهر آسیب جدی رسید. در این مقاله، ضمن توجه به اهمیت تاریخ پزشکی محلی مشهد، درباره‌ی مسائل زیر نیز، بحث می‌شود: نقش شیوع بیماری آنفلوآنزای اسپانیایی، جنگ جهانی اول و حضور روس‌ها که مسبب شیوع این بیماری شدند، واکنش پزشکان ایرانی و خارجی به این بیماری و دارویی که تجویز کردند و نقش پررنگ انگلیسی‌ها در قحطی مصنوعی، اعتیاد به تریاک و فقر غذایی.
