اخلاق و تاریخ پزشکی ایران

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

---

آموزش و یادگیری و الگو‌های آن متناسب با طول تاریخ و سیر بستر زمانی دستخوش تغییرات و تحولات بوده است. رواج شیوه‌ی استاد و شاگردی و آموزش حضوری در روزگاران کهن حاکی از محوری‌ترین شیوه‌‌ها و مهارت‌‌های یادگیری در ایام گذشته است که هنوز در عصر فعلی بی نیاز از آن نیستیم. توسعه‌ی علوم و فنون و در پی آن بروز تحولات چشمگیر در عرصه‌‌های گوناگون و انقلاب صنعتی، ایده و اندیشه‌ی نیاکان را با چالش‌‌های جدی مواجه کرد. ظهور فناوری اطلاعات و ارتباطات بر تمامی شؤونات زندگی فردی و اجتماعی بشر سایه افکنده و با فروریختن مرز‌ها و زمان‌ها، جهان را به یک دهکده تبدیل کرد. راحتی استفاده از ابزار به‌جای نیروی انسانی، اندیشمندان را در چگونگی بهره‌مندی از فناوری در امر آموزش و یادگیری به فکر برد. حاصل این تعمق و تلاش، عرضه‌ی بسته‌‌های آموزشی و یادگیری از طریق ابزار‌های الکترونیکی بود که بعداً به آموزش الکترونیکی و مجازی موسوم شد. در حقیقت، ابزار‌های فناوری در خدمت انتقال دانش و یادگیری به‌کار گرفته شدند. کاتوزیان در تعریف اجمالی از اخلاق می‌نویسد: مجموعه قواعدی که لازمه‌ی نیکوکاری و رسیدن به کمال است. یعنی به‌وسیله‌ی اخلاق ما معیاری به‌دست می‌آوریم که چه کاری خوب و چه کاری بد است. اخلاق کاربردی حوزه‌‌های گوناگون مانند: اخلاق پزشکی، اخلاق خانواده، اخلاق زیست‌محیطی، اخلاق مهندسی، اخلاق پژوهش، اخلاق حرفه‌ای، اخلاق آموزش و... دارد. اخلاق آموزش مجازی یکی از جدیدترین مباحثی است که باید در اخلاق کاربردی مورد بررسی قرار گیرد. آموزش مجازی امروزه تقریباً به‌معنای استفاده از شیوه‌های پیشرفته‌ی رایانه‌ای انتقال مواد و مطالب درسی به فراگیران، یادگیران، دانش‌آموزان و دانشجویان است و به‌عبارت دیگر سیستم یا فرایندی از آموزش است که بخش مهمی از آموزش و یادگیری را به همه‌ی افراد در تمامی زمان‌ها و مکان‌ها بدون محدودیت انتقال می‌دهد. این امر با متدها و رو ش‌های ویژه‌ای از ارتباطات از طریق ابزار الکترونیکی و فناوری به‌ویژه شبکه‌ی رایانه انجام می‌گیرد و به‌نظر می‌رسد در آینده بخش مهمی از راه‌حل‌های آموزشی را تشکیل خواهد داد. آموزش مجازی با مواردی مثل جنبه‌ی انسانی یافتن، نقش‌ها، هنجارها، اخلاق، امور خصوصی و امور روان‌شناختی- جامعه‌شناختی و ... مواجه است و فناوری و گستره‌ی وسیع آن از یک‌سو و عدم نظارت و کنترل از سوی تولیدکنندگان فناوری با دسترسی آسان همگان به آن از دیگر سوی، مباحث جدیدی را در این حوزه پدید می‌آورد که قبلاً در آموزش سنتی و حضوری مطرح نبودند. جریان آزاد ارتباطات الکترونیکی و فقدان جامع نظارتی، عدم کنترل در رابطه و تعامل ارتباطات و اطلاعات سوء استفاده‌های الکترونیکی را موجب شده است .لذا یکی از مباحثی که به واقعیت‌های آموزش مجازی ارتباط می‌یابد مباحث اخلاقی است. در واقع اخلاق از مباحثی است که امروزه در تمامی حوزه‌ها مطرح است و در آموزش مجازی به‌عنوان پدیده‌ی نوین، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. اخلاق آموزش مجازی از حوزه‌های اخلاق حرفه‌ای است. زیرا حرفه عبارت است از برخورداری از دانش، مهارت و توانایی و به‌نظر می‌رسد آموزش در این معنا می‌تواند حرفه تلقی شود. اگرچه رسالت و هدف آموزش و پرورش، رشد و شکوفایی انسان‌ها و تکامل آنان در کنار تولید علم و نوآوری است اما گسترش فزاینده‌ی مسائل غیراخلاقی نیاز آموزش و پرورش به‌ویژه در آموزش‌های الکترونیکی و مجازی را به‌دلیل جریان آزاد و فراخ‌دامنی ارتباطات الکترونیکی، به اخلاق نمایان می‌سازد. اگر چه اصول و ارزش‌های اخلاقی بعضاً کلی و جهان‌شمولند مثلِ امانت‌داری، راستگویی، حفظ حریم شخصی،کرامت اصیل و ذاتی، احترام به آزادی، پرهیز از فریبکاری و ... اما ممکن است هر یک از این مفاهیم در حوزه‌های مختلف مصادیقی متفاوت از دیگر حوزه‌ها پیدا کند، مثلاً امانت‌داری در داد و ستد، با امانت‌داری در حوزه‌ی آموزش یکی نیست، فریبکاری در حوزه‌ی بانک و فرهنگگ سازمانی بانک، از فریبکاری در حوزه‌ی آموزش مجازی متفاوت است. وقوع فریبکاری در حیطه و فضای مجازی علاوه بر آثار زیانبار آن، یک تهدید جهانی است. فراغت از دغدغه‌های اخلاقی و رشد فزاینده‌ی مسائل غیراخلاقی درحوزه‌ی آموزش، مباحث فراوانی را به‌وجود آورده و مانع کارآمدی و اثربخشی سازمان‌های آموزشی شده است و اساساً توجه به دغدغه‌های اخلاقی و عزم بر جلوگیری از مسائل غیراخلاقی منشأ نگرش و توجه به اخلاق آموزش است. برخی از مصادیق غیراخلاقی رایج در حوزه‌ی آموزش الکترونیکی و مجازی عبارتند از: 1- سرقت ادبی و نقض حقوق مالکیت فکری 2- ترویج و تبلیغ ضدارزش ها 3- استراق سمع 4-افزایش فریبکاری 5- عدم پایبندی به امانتداری 6- تخریب رقبا از طریق تهمت و شایعه سازی 7- گسترش دروغ و تقلب آنچه در این پژوهش به‌عنوان‌ معیارهای غیر اخلاقی مورد نظرند عبارتند از: فریبکاری، عدم پایبندی به امانتداری و انواع تقلب. بررسی رعایت اصول اخلاقی توسط شرکت کنندگان در آزمون‌های الکترونیک دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 91 است. این پژوهش یک پژوهش توصیفی است که به روش سرشماری انجام گرفته است. نمونه‌‌های پژوهش 500 نفر پرسنل شاغل در دانشگاه علوم پزشکی تهران بودند. ابزار گردآوری داده‌‌ها پرسشنامه بود. پرسشنامه از دو قسمت مشخصات دموگرافیک و سؤالات تخصصی تشکیل شده بود. از لحاظ مشخصات دموگرافیک نمونه‌‌ها همگی دارای مدرک تحصیلی لیسانس، شاغل و دارای سابقه‌ی کاری 15-5 سال،رسمی یا پیمانی و 85 درصد زن و 15 درصد مرد بودند، حداقل در دو آزمون الکترونیکی در سال90 یا 91 شرکت کرده‌اند و هیچ‌کدام از نمونه‌‌ها دارای پست‌های مدیریتی نبودند. در قسمت سؤالات، سؤالات مربوط به نحوه امتحان دهی مطرح شده بود. 100 درصد نمونه‌‌ها به‌صورت جزوه باز امتحان داده‌اند.67 درصد به همراه یک یا چند نفر از دوستانشان در امتحان شرکت کرده‌اند.23 درصد خودشان به تنهایی امتحان داده‌اند و10 درصد از نمونه‌‌ها اصلا در هنگام امتحان حضور نداشته و آزمون توسط دوستانشان انجام گرفته است. 100 درصد شرکت‌کنندگان اصول امانتداری در امتحان را رعایت نکرده و دست به تقلب زده‌اند.10 درصد از نمونه‌‌ها کاملا فریب‌کارانه گواهینامه کسب کرده‌اند.

     

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

---

---