جلد 15 -                   جلد 15 - صفحات 157-137 | برگشت به فهرست نسخه ها

‎ 10.18502/ijme.v15i11.11817

XML English Abstract Print

بررسی سه دوره مهاجرت نخبگان رومی در شکل گیری و تداوم حیات مرکز علمی جندی شاپور با کاربست نظریه مهاجرت اورت.س.لی
فرهاد رشنوپور*1، محسن بهرام نژاد2، عباس برومند اعلم3، باقر علی عادلفر2
1- دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی، گروه تاریخ، دانـشکده ادبیـات و علـوم انـسانی، دانـشگاه بـین المللـی امـام خمینـی (ره)، قـزوین، ایران
2- دانشیار، گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انـسانی، دانـشگاه بـین المللـی امـام خمینـی (ره)، قـزوین، ایـران
3- دانشیار، گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انـسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده:   (1238 مشاهده)
جندی‌ شاپور یکی از دیرپاترین مراکز علمی و آموزشی در ایران بوده است. حوزه ه­ای مدنی و فکری که از عهد شاپور اول ساسانی سربرآورد و به تدریج مرکزی علمی، خصوصا در زمینه پزشکی در آن پدیدار گشت. سامان و شکوه مرکز علمی و شهر جندی ­شاپور با پدیده مهاجرت نخبگان رومی (سریانی- نسطوری) همبستگی عمیقی داشته است. بنابراین علت شناسی و تبیین این مهاجرت­ ها بر شکل ­گیری، حیات و تداوم آن مرکز علمی قابل توجه و مطالعه است. در نوشتار حاضر کوشش شده است تا از منظر جامعه­شناسی تاریخی به بررسی ابعاد این مساله، باتکیه بر نظریه جاذبه و دافعه اورت­لی پرداخته شود. بر این اساس پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و با اتکا به منابع کتابخانه ­ای در تلاش است با کاربست این نظریه به تحلیل سه دوره مهاجرت نخبگان از روم به جندی ­شاپور بپردازد و به این پرسش پاسخ دهد­ که آیا با استفاده از نظریه "جاذبه و دافعه" می­ توان این مهاجرت ­ها را تبیین کرد؟ یافته­ های پژوهش بیانگر آن است که در هر سه دوره مهاجرت عمده نخبگان رومی به جندی­ شاپور، دافعه ­های رومی در مقابل جاذبه­های ساسانی در مساله اقامت و مهاجرت نخبگان بسیار تاثیرگذار بوده است. همچنین مذهب عامل اصلی در همگرایی و­ واگرایی نخبگان در مساله مهاجرت از روم به ایران بوده است. شهر جندی شاپور از زمان احداث ویژگی­ های علمی و فرهنگی سریانی_مسیحی خاصی را در خود پرورش داده بود. بر بنیان نظریه مهاجرتی اورت­لی، این خصوصیات، موانع مداخله گر منفی و معضل مسافت و فاصله را در مهاجرت نخبگان، از روم به جندی­شاپور را از میان برده یا کم اهمیت کرده بود. همچنین مهاجرت های نخبگان از روم به جندی ­شاپور در تداوم حیات و سرزندگی شهر و مرکز علمی جندی­ شاپور بسیار تاثیرگذار بوده است.
واژه‌های کلیدی: ساسانیان، جندی شاپور، مهاجرت نخبگان، سریانی، نسطوری، پزشکی
متن کامل [PDF 643 kb]   (901 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تاریخ پزشکی
دریافت: 1400/11/13 | پذیرش: 1401/3/21 | انتشار: 1400/1/1
بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.