جلد 13 -
جلد 13 - صفحات 288-273
|
برگشت به فهرست نسخه ها
بررسی فراز و فرود جایگاه پزشکان خاندان بُختیشوع در دستگاه خلافت عباسی (132تا447ق)
مریم دارابی
*
1
،
محمد رحیم ربانیزاده
2
1- دانشجوی دکتری تاریخ علم، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران
2- استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران
چکیده:
(1551 مشاهده)
پزشکان خاندان بختیشوع، ابتدا، با هدف طبابت وارد دربار عباسی شدند؛ اما اندکی بعد، در سایهی دانش پزشکی و تبحر خود، قدرت و ثروتی زیاد به دست آوردند و درگیر مناسبات قدرت در دربار شدند. آنان توانستند جایگاه و موقعیتی والا در دربار عباسی کسب کنند؛ اما پیوسته جایگاهی متزلزل داشتند و گاه، در اوج قدرت و گاه، در حضیض ذلت بودند؛
بنابراین، پژوهش حاضر به روش تاریخی و با رویکردی توصیفیتحلیلی، در پی پاسخ به این پرسش است که چه عواملی بر مناسبات پزشکان خاندان بختیشوع با دستگاه خلافت عباسی مؤثر بوده است. مدعای پژوهش این است که نیاز خلفا به درمان، زمینهی ورود پزشکان خاندان بختیشوع را به دستگاه خلافت فراهم کرد و به حضور آنان در دربار قوّت بخشید. عواملی مانند موفقیت این پزشکان در طبابت، قدرت خلفا در حمایت از آنان و تهدید درباریان دیگر، جایگاه این پزشکان را دچار نوسان میکرد.
یافتههای پژوهش حاکی از آن است که پزشکان، با بهرهمندی از دانش پزشکی، چنان در خلفا اثر داشتند که بهعنوان یکی از بازیگران اصلی عرصهی سیاست مطرح میشدند؛ بهگونهایکه در عزل و نصب خلفا، مسمومیت و قتل آنان نقشی بسزا داشتند و میتوانستند با فروگذاشتن مداوای آنان، زمینه را برای به قدرت رسیدن فرد مطبوع خود فراهم کنند
؛ همچنین، با تنزل جایگاه، زندانی و گاه، تبعید میشدند و یا حتی به قتل میرسیدند.
واژههای کلیدی:
پزشکان خاندان بختیشوع
،
خلافت عباسی
،
دانش پزشکی
،
نفوذ پزشکان
متن کامل
[PDF 245 kb]
(564 دریافت)
نوع مطالعه:
پژوهشي
| موضوع مقاله:
تاریخ پزشکی
دریافت: 1399/2/27 | پذیرش: 1399/5/18 | انتشار: 1399/1/1
بازنشر اطلاعات
این مقاله تحت شرایط
Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License
قابل بازنشر است.