جلد 10 - سال 1396
جلد 10 - سال 1396 صفحات 33-18 |
برگشت به فهرست نسخه ها
1- پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران ، rmn.nasab@gmail.com
2- پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران
2- پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران
چکیده: (4931 مشاهده)
نگارش رساله‌های اصلاح ادویه (دفع عوارض جانبی داورها) از مهم‌ترین مباحث داروشناسی و پزشکی دوره‌ی اسلامی است. در طول چند قرن اول تمدن اسلامی، چهار رساله‌ی مهم در این خصوص نگاشته شد که سنت علمی را پایه‌گذاری کرد و پیکره‌ی اصلی داروشناسی بعد، براساس آن‌ها شکل گرفت. در مقاله‌ی حاضر، سنت نگارش اصلاح ادویه‌ی مسهله بررسی شده است. این بررسی با تکیه بر نظریات سه دانشمند برجسته (حبیش‌بن‌اعصم دمشقی، قسطابن‌لوقا بعلبکی و محمدبن‌زکریا رازی) و با استفاده از نسخه‌های باقی‌مانده و موجود انجام گرفته است. بررسی و تحلیل داروهای مسهل و نحوه‌ی مقابله با عوارض جانبی آن‌ها، به‌عنوان مهم‌ترین گروه دارویی در کتاب‌های پزشکی و داروشناسی دوره‌ی اسلامی، از اهداف این پژوهش بوده است.
اصلاح داروهای مسهل، به‌عنوان مهم‌ترین بخش پیکره‌ی داروشناسی دوره‌ی اسلامی، در آثار داروشناسان و پزشکان دوره‌های بعد نیز متبلور بوده و از کتاب‌های مستقل در این خصوص، بهره‌گیری و به‌عنوان منبع بلافصل استفاده شده است. تقریباً در همه‌ی کتاب‌های پزشکی و داروشناسی، بخش یا فصلی مفصل، به معرفی داروهای مسهل و نحوه‌ی اصلاح آن‌ها اختصاص یافته است. این بخش‌ها به دنبال شاکله‌ی اصلی یک سنت پژوهشی که طی قرن‌های متمادی کم‌وبیش ادامه یافته، شکل گرفته‌اند. در این مقاله به تفاوت و مشابهت هر کدام پرداخته شده است تا بتوان چشم‌اندازی مناسب از تاریخ داروشناسی عرضه کرد.
داروشناسان و پزشکان، دارویی را استفاده می‌کرده‌اند که ضمن برطرف‌کردن خلط و مزاج و فضولات زیادشده، باعث تغییر مزاج اصلی بدن نیز می‌شده است؛ همچنین آنان برای مقابله با این عوارض جانبی ضمن احصاء این دسته‌ی مهم دارویی، به انواع مضرات، نوع خوب مورد استفاده و به‌صورت مفصل به روش دفع عوارض جانبی آن اشاره می‌کرده‌اند.
اصلاح داروهای مسهل، به‌عنوان مهم‌ترین بخش پیکره‌ی داروشناسی دوره‌ی اسلامی، در آثار داروشناسان و پزشکان دوره‌های بعد نیز متبلور بوده و از کتاب‌های مستقل در این خصوص، بهره‌گیری و به‌عنوان منبع بلافصل استفاده شده است. تقریباً در همه‌ی کتاب‌های پزشکی و داروشناسی، بخش یا فصلی مفصل، به معرفی داروهای مسهل و نحوه‌ی اصلاح آن‌ها اختصاص یافته است. این بخش‌ها به دنبال شاکله‌ی اصلی یک سنت پژوهشی که طی قرن‌های متمادی کم‌وبیش ادامه یافته، شکل گرفته‌اند. در این مقاله به تفاوت و مشابهت هر کدام پرداخته شده است تا بتوان چشم‌اندازی مناسب از تاریخ داروشناسی عرضه کرد.
داروشناسان و پزشکان، دارویی را استفاده می‌کرده‌اند که ضمن برطرف‌کردن خلط و مزاج و فضولات زیادشده، باعث تغییر مزاج اصلی بدن نیز می‌شده است؛ همچنین آنان برای مقابله با این عوارض جانبی ضمن احصاء این دسته‌ی مهم دارویی، به انواع مضرات، نوع خوب مورد استفاده و به‌صورت مفصل به روش دفع عوارض جانبی آن اشاره می‌کرده‌اند.
واژه‌های کلیدی: ابن‌ماسویه، اصلاح ادویه، حبیش‌بن‌حسن، داروهای مسهل، عوارض جانبی داروها، قسطابن‌لوقا، محمدبن‌زکریا رازی.
نوع مطالعه: مروری |
موضوع مقاله:
تاریخ پزشکی
دریافت: 1396/2/15 | پذیرش: 1396/9/21 | انتشار: 1396/9/21
دریافت: 1396/2/15 | پذیرش: 1396/9/21 | انتشار: 1396/9/21
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |